معقولیت دینی در اندیشة سیاسی جان رالز (با تأکید بر اسلام)

جانرالزمانندبرخیازمتفکرانوفیلسوفان (مثلفوکو وویتگنشتاین)دوره‌هایفکریداشتهاست. به‌طورکلیحیاتفکریاوبهدودورهتقسیممی‌شود؛دورة اولباانتشارکتابنظریه‌ایدربارۀعدالت(1971) شروعوبالیبرالیسمسیاسی(1996)تماممی‌شود.ویژگیاصلیدورةاول،محوریتدکترینلیبرالو لیبرالیسموفقدانپلورالیسممعقولاست.به‌عبارتیتنهادکترینلیبرالیسممعقولاستومعقولیتدکترین‌هایغیرلیبرالنفیمی‌شود.ازاین‌روبحثمعقولیتدینیدراینمرحلهمنتفیاست. دورةدومفکریباانتشارکتابلیبرالیسمسیاسیشروعشدوتامرگاو (2001)ادامه داشت.به‌طور کلی دو تحول فکری در این دوره شکل گرفت؛نخست، طرح پلورالیسم معقول که براساس آن ادعا شد فقط یک دکترین لیبرال در جامعه وجود ندارد و دکترین‌های لیبرال معقول گوناگونی وجود دارد.در اینجا بود که بحث پلورالیسم معقول، اجماع همپوشان، امر معقول به لحاظ سیاسی، معقول بودن (دین به‌طور مشروط) و... به بحث نهاده شد.دوم اینکه او دامنة معقولیت را گسترش داد و مفهومی تحت عنوان آبرومندی را طرح کرد. او این مفهوم را دربارۀ جامعة اسلامی خاصی به نام کازانیستان به‌کار برد که تا حدودی معقول و شایسته‌مدار است.بنابراین دین این قابلیت را دارد که به‌شکل معینی از معقولیت بینجامد.بر این اساس در دل معقولیت عناصری چون مدارا، مشورت، شناسایی، بیناذهنیت، گفت‌وگو و اجماع قرار دارد.برخی از موضوعاتی که در این مقاله بررسی می‌شود عبارت‌اند از: 1. معقولیت چیست؟ 2.منظور از معقولیت دینی چیست؟ 3.چرا اسلام معقول است و چگونه؟